ระบบติดตามและประเมินผลโครงการ ( M&E Thailand )

• ประชุมวางแผนแนวทางการทำงานและประสานงานพื้นที่เพื่อการลงติดตามโครงการพัฒนาระบบบริการสุขภาพในพื้นที่พหุวัฒนธรรมจังหวัดชายอแดนใต้เขตพื้นที่อำเภอรือเสาะ จังหวัดนราธิวาส
  
• ออกแบบกรอบแนวคิดและเครื่องมือ ในการติดตามประเมินผล และรูปแบบการลงพื้นที่

• ได้แนวทางกิจกรรมการลงติดตามโครงการพัฒนาระบบบริการสุขภาพในพื้นที่พหุวัฒนธรรมจังหวัดชายอแดนใต้เขตพื้นที่อำเภอรือเสาะ จังหวัดนราธิวาส
  
• ได้กรอบแนวคิดและเครื่องมือประเมินคุณค่าของโครงการที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเสริมสุขภาพ โดยมีรายละเอียด
  
• พบปะคณะทำงานโครงการโดยแจ้งวัตถุประสงค์การติดตามโครงการตามกรอบแนวคิดกฏบัตรออตาว่าและคุณค่า
  
• คณะทำงานโครงการนำเสนอความก้าวหน้าโครงการและสนทนาเล่าเรื่อง ตัวแทนทีมขับเคลื่อนวิถีอิสลาม วิถีพุทรแบ่งกลุ่มแลกเปลี่ยนเรียนเรียนรู้ถอดบทเรียน
• พื้นที่ตอบรับการรับประเมิน ในกลุ่มเจ้าหน้าที่ด้านสุขภาพที่ขับเคลื่อนโครงการพัฒนาระบบบริการสุขภาพในพื้นที่พหุวัฒนธรรมจังหวัดชายอแดนใต้เขตพื้นที่อำเภอรือเสาะ จังหวัดนราธิวาส

1. ชี้แจงวัตถุประสงค์การติดตามกรอบแนวคิดการติดตามตามกฏบัตรออตาว่าและคุณค่า
2. สนทนากลุ่มคณะทำงานโครงการ โดยมีรายละเอียดดังนี้   - นำเสนอความก้าวหน้าโครงการและสรุป ปัญหา อุปสรรค การทำโครงการ   - แลกเปลี่ยนข้อเสนอและคำแนะนำในการแก้ไขปัญหาอุปสรรค การกรจัดการโครงการเฉพาะหน้า เช่น การบันทึกข้อมูลในเวปไซด์ หลักฐานการเบิกจ่ายโครงการ

1. ผู้เข้าร่วมกิจกรรมประกอบด้วย ทีมประเมินติดตาม 3 คน ผู้รับผิดชอบและแกนนำโครงการ จำนวน 10 คน
   
2. ข้อมูลโดยสรุปจากกิจกรรม

  2.1 กระบวนการพัฒนาระบบบริการ เริ่มจากหลักคิด ประชาชนคิด ประชาชนเป็นเจ้าของ และใช้แนวคิดนโยบายุขภาพวิธีธรรมจากกระทรวงสาธารณสุข โดยใช้ 3 ส. 3 อ. 1 นมาปรับใช้ในการจัดการสุขภาพพหุวัฒนธรรม โดยวิถีอิสลามและวิธีพุทธนำมาใช้ในโรงพยาบาลรือเสาะและนำร่องชุมชนตำบลลาโละ และในสถานบริการโรงพยาบาลรือเสาะโดยเน้นในโรคเรื้อรัง ในเนื้อหาด้านมิติกรอบกิจกรรม ซึ่งประกอบด้วย
      - ด้านปัจเจกชน เกี่ยวกับการจัดการแบบแผนชีวิต
      - ด้านองค์กรสุขภาพ เกี่ยวกับการจัดการนวัตกรรม
      - ด้านองค์กรชุมชน เกี่ยวกับ การจัดการศาสนสถาน
  และกรอบคิดด้านคุณค่า ประกอบด้วย
    1. ด้านป้องกันจิตวิญญาณ สร้างนวตกรรมขับเคลือนด้วยกิจกรรม 3 ส ( สวดมนต์/ดุอา , สมาธิ/อีหม่าม , สนทนาธรรม/ นาสีฮัต) มีการจัดมุมธรรมมะ มุมหนังสือธรรมมะ และจัดทำสื่อ เช่น สื่อรูปแบบการละหมาดตะยัมมุม

    2. ด้านปกป้องชีวิต สร้างนวตกรรมขับเคลือนด้วยกิจกรรม 3 อ ( อาหาร อารมณ์ ออกกำลังกาย) และ 1 น นาฬิกาชีวิต ซึ่งดำเนินการในโรคเรื้อรัง โรคความดันโลหิตสูง และความดัน กิจกรรม 3 อ มีกิจกรรม เมนูสุขภาพ การออกกำลังกายด้วยการป้่นจักยานในเจ้าหน้าที่ ส่วนกิจกรรม 1 น นาฬิกาชีวิต ยังไม่เห็นเป็นรูปธรรมในโรงพยาบาล

    3. ด้านปกป้องสติปัญญา บุคลากรทางการแพทย์เป็นผู้ให้ข้อมูลที่สอดคล้องกับวิถีพุทธ วิถีอิสลาม โดยแกนนำเจ้าหน้าที่ อสมบ้านไทยสุข

    4. ด้านปกป้องครอบครัว
    5. ด้านปกป้องทรัพยากร เกิดธรรมนุญสุขภาวะวัดและมัสยิดขับเลื่อนในตำบลลาโละ

2.2 ด้านระบบริการในโรงพยาบาล โรงพยาบาลรือเสาะได้อบรมทำความเข้าใจแนวคิด นโยบายสุขภาพดีวิถีธรรม กระทรวงสาธารณสุขโดยการใช้ 3 ส 3อ 1น วิถีพุทธวิถีอิสลามในกลุ่มเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลและรพ.สต.จำนวน 200 คน ที่สามารถเป็นแกนนำ สามารถเป็นพี่เลี้ยงให้เจ้าหน้าที่ อื่น ๆ จำนวน 6 คน

1. สังเกตแบบมีส่วนในเวที โครงการพัฒนาศักยภาพแกนนำและสร้างเสริมสุขภาพวิธีธรรม ในตำบลลาโละ เพื่อค้นหาและยืนยันคุณค่าโครงการเพิ่มเติมจากแกนนำโครงการหลักจากชุมชน
   ประเด็นเพิ่มดังนี้
   • การก่อเกิดธรรมนูญสุขภาวพวิธีธรรม
   • กระบวนการพัฒนาสุขภาวพวิธีธรรม
   • ผลลัพธ์เปลี่ยนแปลงที่่เกิดขึ้นในชุมชน
2. ทบทวนจากแหล่งข้อมูลเพิ่มเติม เช่น รายงานสถานการณ์โรคเรื้อรังจาก https://nwt.hdc.moph.go.th/hdc/main/index_pk.php

• ผู้ร่วมกิจกรรมทั้งหมด 200 คน ประกอบด้วย คณะทำงานโครงการแลเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลรือเสาะ เจ้าหน้าที่สาธารณสุขในตำบล  ทีมติดตาม จำนวน 3 คน ตัวแทนชุมชนตำบลลาโละ 10 ชุมชน ตัวแทนภาคประชาชนจากอำเภอจะแนะ
  

• ภาพรวมข้อมูล
  

  • มีการขับเคลื่อนสุขภาวะสุขภาพดีวิถีธรรมในรูปแบบธรรมนูญสุขภาวะมัสยิด 11 มัสยิด และธรรมนูญสุขภาวะวัดชนาราม 1ชุมชนตามกรอบแนวคิด วิถีธรรม 3 ส 3 อ 1 น บูรณาการพหุวัฒนธรรมโดยชุมชนร่วมคิดร่วมทำ ขยายจากชุมชนพุทธ สู่ชุมชนมุสลิม
    
  • มีกระบวนการสร้างความสัมพันธ์ ระหว่าง ไทย - มุสลิม ในชุมชน ต ลาโละ มีความสัมพันธ์ที่ดี มีการประชุมพูดคุยอย่างต่อเนื่องที่สอดคล้องวัฒนธรรมและประเพณีวิถีไทย วิถีมุสลิม
    

  • ประชาชนรับรู้ธรรมนูญสุขภาวะมัสยิด 11 มัสยิด และธรรมนูญสุขภาวะวัดชนาราม 1ชุมชน

  • การนำธรรมนุญสู่การปฏิบัติ เป็นการใช้ศาสนา / วัฒนธรรมเป็นฐานการพัฒนาโดยการใช้กรอบแนวคิด วิถีธรรม 3ส3อ 1น 2. เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่เอื้อต่อสุขภาพ

  • การดูแลสุขอนามัยส่วนบุคคล โดยเริ่มจากชุมชนไทยสุข มีการปรัปเปลี่ยนฤติกรรมโดยการใช้กิจกรรมคุณภาพชีวิต 5 ด้าน (ด้านการปกป้องจิตวิญญาณ, ด้านการปกป้องชีวิต, ด้านการปกป้องสติปัญญา, ด้านการปกป้องครอบครัว, ด้านการปกป้องทรัพยากร)
    
  • กิจกรรม 3 ส (สวดมนต์ สมาธิ สนทนาธรรม) โดยมีการสวดมนต์ นั่งสมาธิ ของครัวเรือนทุกครัวเรือนในแต่ละวัน สมาชิกครัวเรือนมีการสนทนาธรรม ในกลุ่มประชาชน เยาวชน ที่วัดในวันพระ 4 ครั้ง ต่อเเดือน กำหนดเขตปลอดเครื่องมือสิ่อสาร ในลานฝึดสมาธิ ขยายให้เกิดการสวดมนต์ นั่งสมาธิ ของครัวเรือนทุกครัวเรือนในแต่ละวัน
    
  • กิจกรรม 3 อ ( อาหาร อารมณ์ ออกกำลังกาย ) เช่น การออกกำลังกาย 30 ต่อวันโดยการเต้นแอร์โรบิกทุกวัน เช้าเย็น รวมถึงมีกิจกรรม ปั่นจักยาน มีการกำหนดเส้นทางปั่นจักยานของชุมชนระยะทาง 16 กม โดยมีกลุ่มปั่นจักยาน 30 คน เป็นสมาชิกกลุ่ม ซึ่งได้นำงบกองทุนออมทรัพย์ของชุมชนไทยสุขจัดซื้อจักยานกองกลาง 20 คันมีลานออกกำลังกายในชุมชน ให้คนในชุมชนยืมออกกำลังกาย มีศูนย์ออกกำลังกายสำหรับคนในชุมชน และชุมชนมีการออแบบการออกกำลังกายที่หลากหลาย เช่น เต้นแอร์โรบิก ออกกำลังกายโ้วยเครื่อง ฟุตบอล วิ่ง เป้นต้น ด้านอาหารมีเมนูอาหารเพื่อสุขภาพลดเสี่ยงเบาหวาน ความดัน ในรูปแบบอาหารเป็นยา โดนเริ่มจากสมุนไพรใกล้บ้าน เช่น น้ำดื่มสมุนไพรควบคุมเบาหวาน เมนูอาหารเพื่อสุขภาพในครัวเรือน และงานบุญบริโภคผักริมรั้วปลอดสารพิษ อย่างน้อยครัวเรือนละ 5 ชนิด
    
  • ระบบนำส่งโดยชุมชนด้วยการใช้รถนำส่งผู้ป่วยโดยใช้รถจิตอาสาในชุมชนตลอด 24 ชั่วโมง เน้นผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บหน้าอก กล้ามเนื่ออ่อนแรง ทำให้คนในชุมชนเข้าถึงการรักษาที่รวดเร็ว ทำใหเ้เกิดการใช้เกิดการใช้นาฬิกาชีวิตเพื่อจัดการตนเอง ครอบครัว ชุมชน จำนวน 44 ครัวเรือน
    

  • ความสัมพันธ์ ระหว่าง ไทย - มุสลิม ในชุมชน ต ลาโละ มีความสัมพันธ์ที่ดี มีการประชุมพูดคุยอย่างต่อเนื่องตามเทศการวัฒนธรรมและประเพณีของไทยพุทธและไทยมุสลิม มีกิจกรรมสัมพันธ์ เช่น ในเดือนรอมฎอน ชุมชนไทยพุทธจะนำอินทผาลัมไปเยี่นมชุมชนมุสลิม วันสารทชุมชนมุสลิมนำข้าวสารให้ชุมชนไทยพุทร ทให้เกิดความสงบสุขในตำบลลาโละ

  • จากรายงานการทบทวนฐานข้อมูลสถาการณ์โรคเรื้องรังเปรียบเทียบ 2 ปี พบว่า ผู้ป่วยเบาหวานรายใหม่ลดลงจาก 7 คน เหลือ 5 คนในปี61 ความดันโลหิตสูงรายใหม่ลดลงจาก 12คน เหลือ 5 คน ในปี61 โรคเบาหวานที่สามารถควบคุมโรคได้ตามเกณฑ์ ลดลงจาก 8 คน เหลือ 6 คนในปี 61 โรคความดันโลหิตสูงที่สามามารถควบคุมได้ตามเกณฑ์ เพิ่มขึ้น จาก14 คน เป็น 19คนในปี 61

1. ประชุมคณะทำงานเพื่อสรุปคุณค่าโครงการตามแนวคืดการประเมินคุณค่า การติดตามการประเมินผลโครงการรการสร้างเสริมสุขภาพ
2. ให้ข้อเสนอแนะและแนวทางการพัฒนาต่อเนื่อง

่ประชุมเพื่อสรุป โดยคืนข้อมูลการสรุปคุณค่า ซึ่งดำเนินกระบวนการโดบใช้กรอบคิดการติดตามแบบประเมินคุณค่าของโครงการที่เกี่ยวข้องกัแบบประเมินคุณค่าของโครงการที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเสริมสุขภาพบการสร้างเสริมสุขภาพ ร่วมกับพื้นที่ เพื่อตรวจสอบความถูกต้องและเพิ่มเติมข้อมูลต่างๆจากพื้นที่ การสนทนาพูดคุยเป็นกันเอง และชุมชนร่วมให้คะแนนประเมินคุณค่าตนเอง ร่วมกับเจ้าหน้าที่ร่วมให้คะแนะประเมิน โดย มีรายละเอียดดังนี้

1. เกิดความรู้ หรือ นวัตกรรมชุมชน - ความรู้ใหม่/ องค์ความรู้ใหม่
   
   • วิธีการทำงาน / การจัดการใหม่ การนำนโยบายสุขภาพดีวิถี ธรรม กระทรวงสาธารณสุขโดยการใช้ 3ส3อ 1น โดยนำแนวคิดวิถีพุทธ มาปรับใช้ในการจัดการสุขภาพโดยวิธีอิสลาม
     
   • แหล่งเรียนรู้ใหม่ เกิดแหล่งเรียนรู้สุขภาพดีวิถีพุทธในชุมชนไทยสุข ในการใช้นาฬิกาชีวิตในครัวเรือน 44 ครัวเรือน 168 คน ในชุมชนไทยสุข
     
2. เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่เอื้อต่อสุขภาพ - การดูแลสุขอนามัยส่วนบุคคล ชุมชนไทยสุข มีการปรัปเปลี่ยนฤติกรรมโดยการใช้กิจกรรมคุณภาพชีวิต 5 ด้าน
   (ด้านการปกป้องจิตวิญญาณ ด้านการปกป้องชีวิต ด้านการปกป้องสติปัญญา ด้านการปกป้องครอบครัว ด้านการปกป้องทรัพยากร) เช่นใช้กิจกรรม 3 ส(สวดมนต์ สมาธิ สนทนาธรรม) โดยมีการสวดมนต์ นั่งสมาธิ ของครัวเรือนทุกครัวเรือนในแต่ละวัน สมาชิกครัวเรือนมีการสนทนาธรรมที่วัดทุก4 ครั้ง ต่อเดือน
   • กิจกรรม3 อ ( อาหาร อารมณ์ ออกกำลังกาย ) เช่น การออกกำลังกาย 30 ต่อวันโดยการเต้นแอร์โรบิก ปั่นจักยาน เมนูอาหารเพื่อสุขภาพลดเสี่ยงเบาหวาน ความดัน กิจกรรมการจัดการชีวิต โดยใช้นาฬิกาชีวิต ในครัวเรือน ในบ้านไทยสุข 44 ครัวเรือน ในชุมชนมุสลิม มีการนำการปฏิบัติตามวิถีอิสลาม และการปฏิบัติตามแบบอย่างท่านนาบี โดยมีรูปแบบผู้นำศาสนาและแกนนำชักชวน มาร่วมกิจกรรมทางศาสนาต่างๆ เช่น การชักชวนมาละหมาดที่มัสยิด โดยใช้มาตรการทางสังคม โดนผู้ที่ละหมาดมัสยิดจะรวมตัวกันไปร้านกาแฟ ร้านอาหารที่เจ้าของร้านไปร่วมละหมาด ทำให้ มีผู้ละหมาดเพิ่มชึ้น จาก 3-4 คน เป็น 10-15 คน
     
   • การบริโภค มีเมนูอาหารเพื่อสุขภาพในครัวเรือน และงานบุญเบาหวาน ความดัน บริโภคผักริมรั้วปลอดสารพิษ อย่างน้อยครัวเรือนละ 5 ชนิดทำให้ เบาหวานรายใหม่ลดลงจาก 7 คน เหลือ 5 คนในปี61 ความดันโลหิตสุงรายใหม่ลดลงจาก 12คน เหลือ 5 คนในปี61DM control ลดลงจาก 8คน เหลือ 6คนในปี61DM control ลดลงจาก 8คน เหลือ 6 คนในปี61HTcontrolเพิ่มขึ้น จาก14 คน เหลือ 19คนในปี61 บริโภคผักริมรั้วปลอดสารพิษในชุมชนมุสลิม ต ลาโละ
   • การออกกำลังกาย มีลานออกกำลังกายในชุมชน การออกกำลังกาย 30 ต่อวันโดยการเต้นแอร์โรบิกทุกวัน เช้าเย็น รวมถึงมีกิจกรรม ปั่นจักยาน มีการกำหนดเส้นทางปั่นจักยานของชุมชนระยะทาง 16 กม โดยมีกลุ่มปั่นจักยาน 30 คน เป็นสมาชิกกลุ่ม ซึ่งได้นำงบกองทุนออมทรัพย์ของชุมชนไทยสุขจัดซื้อจักยานกองกลาง 20 คันมีลานออกกำลังกายในชุมชน ให้คนในชุมชนยืมออกกำลังกาย มีศูนย์ออกกำลังกายสำหรับคนในชุมชน และชุมชนมีการออแบบการออกกำลังกายที่หลากหลาย เช่น เต้นแอร์โรบิก ออกกำลังกายโ้วยเครื่อง ฟุตบอล วิ่ง เป้นต้น
   • การลด ละ เลิก อบายมุข เช่น การพนัน เหล้า บุหรี่ มีการจัดอบรมให้ความรุู้ในชุมชน ฟังบรรยายธรรม และเน้นการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ด้วยการออกกำลังกายที่ศุนย์เรียนรู้ในกลุ่มเยาชนและเด็ก ทำให้ไม่พบผู้ติดยาเสพติดรายใหม่ และผู้สูบบุหรี่รายใหม่ ในชุมชนมุสลิม มีผู้เลิกบุหรี่ 2 คน
   • การลดพฤติกรรมเสี่ยง เช่น พฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ การขับรถโดยประมาท ชุมชนมีรถรับส่งผู้ป่วยฉุกเฉิน ในลักษณะรถนำส่งผู้ป่วยจิตอาสา มีพนักงานขัรถจิตอาสา ด้วยคนในชุมชน ซึ่งสร้างระบบนำส่งโดยชุมชนด้วยการใช้รถนำส่งผู้ป่วยโดยใช้รถจิตอาสาในชุมชนตลอด 24 ชั่วโมง เน้นผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บหน้าอก กล้ามเนื่ออ่อนแรง ทำให้คนในชุมชนเข้าถึงการรักาาที่รวดเร็วเพื่อคนในชุมชนไทยสุขเข้าถึงบริการสุขภาพ
   • การจัดการอารมณ์ / ความเครียด โดยมีการสวดมนต์ นั่งสมาธิ ของครัวเรือนทุกครัวเรือนในแต่ละวัน สมาชิกครัวเรือนมีการสนทนาธรรม ในกลุ่มประชาชน เยาวชน ที่วัดในวันพระ 4 ครั้ง ต่อเดือน กำหนดเขตปลอดเครื่องมือสิ่อสาร ในลานฝึดสมาธิ ขยายให้เกิดการสวดมนต์ นั่งสมาธิ ของครัวเรือนทุกครัวเรือนในแต่ละวัน
     
   • มีการสวดมนต์ นั่งสมาธิ ของครัวเรือนทุกครัวเรือนในแต่ละวัน สมาชิกครัวเรือนมีการสนทนาธรรมที่วัดทุกวันพระ
   • การดำรงชีวิต / วิถีชีวิต เช่น การใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น / สมุนไพรในการดูแลสุขภาพตนเอง - การดำรงชีวิตโดยใช้วิถีธรรม(วิถีพุธ) และวิถีอิสลาม โดนการนำใช้ธรรมนูญสุขภาวะวัดอย่างเป็นรูปธรรม ในหมวด คือ หมวดความมั่นคงปลอดภัยในชิวิต หมวดสุขภาพ หมวดการศึกาษา หมวดครอบครัวและสังคม ผู้พิการ ผู้ด้วยโดกาส เด้ฏกำพร้า แม่หม้าย และผู้ป่วยติดเตียง หมวดทรัยย์สินเศรษฐกิจ และทรัพยากรชุมชน ขาดการทำบัญชีครัวเรือน และหมวดขับเคลื่อนธรรมนูญสูการปฏิบัติ ยังไม่มีการทบทวนนำสู่การแก้ไบต่อไป ธรรมนูญสุขภาวะมัสยิด ขับเคลื่อนเพียงบางหมวด เช่น หมวดครอบครัวและสังคม หมวดด้านการศึกษาในขับเคลื่อน ในการเข้าร่วมกิจกรรมสำคัญ และเดือนสำคัญทางศาสนา การอบรมการปฏิบัติศาสนกิจ หมวดหมวดทรัยย์สินเศรษฐกิจ และทรัพยากรชุมชน ขาดการทำบัญชีครัวเรือน การปลูกต้นไม้ยืนต้น หมวดขับเคลื่อนธรรมนูญสูการปฏิบัติ การขัเคลื่อนเริ่มขับเคลื่อน ยังไม่มีการทบทวนประเมินผลนำสู่การแก้ไขต่อไป
     
   • วิถีเกื้อกูลและช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ในชุมชน ต ลาโละ มีความสัมพันะืที่ดี มีการประชุมพูดคุยอย่างต่อเนื่องตามเทศการวัฒนธรรมและประเพณีของไทยพุทธและไทยมุสลิม มีกิจกรรมสัมพันธ์ เช้น ในเดือนรอมฎอน ชุมชนไทยพุทธจะนำอินทผาลัมไปเยี่นมชุมชนมุสลิม วันสารทชุมชนมุสลิมนำข้าวสารให้ชุมชนไทยพุทร ทให้เกิดความสงบสุขในตำบลลาโละ
   • มีเมนูอาหารเพื่อสุขภาพลดเสี่ยงเบาหวาน ความดัน ในรูปแบบอาหารเป็นยา โดนเริ่มจากสมุนไพรใกล้บ้าน เช่น น้ำดื่มสมุนไพรควบคุมเบาหวาน เมนูอาหารเพื่อสุขภาพในครัวเรือน
     
   • พฤติกรรมการจัดการตนเอง ครอบครัว ชุมชน - การใช้รถนำส่งผู้ป่วยโดยใช้รถจิตอาสาในชุมชนตลอด 24 ชั่วโมง เน้นผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บหน้าอก กล้ามเนื่ออ่อนแรง
3. การสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพ (กายภาพ สังคม และเศรษฐกิจ)
   
   • กายภาพเช่น มีการจัดการขยะ ป่า น้ำ การใช้สารเคมีเกษตร และการสร้างสิ่งแวดล้อมในครัวเรือนที่ถูกสุขลักษณะ
     
   • lสภาพแวดล้อมทางสังคม เช่น มีความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ลดการเกิดอุบัติเหตุ ครอบครัวอบอุ่น การจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อเด็ก เยาวชน และกลุ่มวัยต่างๆ มีพื้นที่สาธารณะ / พื้นที่ทางสังคม เพื่อเอื้อต่อการส่งเสริมสุขภาพของคนในชุมชน มีการใช้ศาสนา / วัฒนธรรมเป็นฐานการพัฒนา มีการใช้ศาสนา / วัฒนธรรมเป็นฐานการพัฒนาโดยการใช้กรอบแนวคิด วิถีธรรม 3ส3อ 1น
     
   • เศรษฐกิจสร้างสรรค์สังคม /สร้างอาชีพ / เพิ่มรายได้ - การปลูกผักปลอดสารพิษ อย่างน้อน 5 ชนิด
     
   • มีการบริการสุขภาพทางเลือก และมีช่องทางการเข้าถึงระบบบริการสุขภาพ - การใช้รถนำส่งผู้ป่วยโดยใช้รถจิตอาสาในชุมชน
   • กองทุนจัดการในชุมชน
     
   • กองทุนออมทรัพย์ ซื้อจักยานส่วนเพื่อขับเคลื่อนการออกกำลังกายในชุมชน
     
   • กองทุนโรงเรียน ตารีกา สนับสนุนกิจกรรมตารีกา
4. การพัฒนานโยบายสาธารณะที่เอื้อต่อสุขภาวะ - มีกฎ / กติกา ของกลุ่ม ชุมชน ธรรมนูญสุขภาวะมัสยิด 11 มัสยิด และวัดชนาราม 1 แห่ง มีการนำธรรมนุญสู่การปฏิบัติ
   
   • มีมาตรการทางสังคมของกลุ่ม ชุมชน การจับปลาในบ่อปลาดุในพื้นที่สาธาณะ
     
   • มีธรรมนูญของชุมชน
     
5. เกิดกระบวนการชุมชน
   • เกิดการเชื่อมโยงประสานงานระหว่างกลุ่ม / เครือข่าย (ใน และหรือนอกชุมชน)
     
   • การเรียนรู้การแก้ปัญหาชุมชน (การประเมินปัญหา การวางแผน การปฏิบัติการ และการประเมิน) รูปแบบสภาชุมชน การร่วมคิดร่วมทำธรรมนูญสุขภาวะ โดยชุมชนและเครือข่ายร่วมวางแผน ติดตามโดยชุมชน เช่น ประชุม
     
   • การใช้ประโยชน์จากทุนในชุมชนเช่น การระดมทุน การใช้ทรัพยากรบุคคลในชุมชน การระดมทุน การใช้ทรัพยากรจัดกิจกรรมเพื่อสุขภาพเช่น จักยานเพื่อสุขภาพ
   • มีการขับเคลื่อนการดำเนินงานของกลุ่มและชุมชนที่เกิดจากโครงการอย่างต่อเนื่อง - มีการขับเคลื่อนการดำเนินงานของกลุ่มและชุมชนที่เกิดจากโครงการอย่างต่อเนื่อง โดยการประชุม แจ้งประชาสัมพันธ์กิจกรรม และติดดามกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง
     
   • เกิดกระบวนการจัดการความรู้ในชุมชน
     
   • เกิดทักษะในการจัดการโครงการ เช่น การใช้ข้อมูลในการตัดสินใจ การทำแผนปฏิบัติการ
     
   • อื่นๆ
     
6. มิติสุขภาวะปัญญา / สุขภาวะทางจิตวิญญาณ
   • ความรู้สึกภาคภูมิใจในตัวเอง / กลุ่ม / ชุมชน
   • ภูมิใจในการเป็นชุมชนต้นแบบ และเป็นชุมชนนำร่องของอำเภอรือเสาะ ในการจัดการแบบแผนชีวิตของตนเอง ครอบครัว ชุมชน ให้เกิดสุขภาวะโดยวิถีธรรม ชุมชนเอื้ออาทร และมีจิตอาสา
     
   • การเห็นประโยชน์ส่วนรวมและส่วนตนอย่างสมดุล
     

- การใช้ชีวิตอย่างเรียบง่าย และพอเพียง
- ชุมชนมีความเอื้ออาทร
- มีการตัดสินใจโดยใช้ฐานปัญญา

สรุปรายงานกิจกรรมฉบับสมบูรณ์ ในโปรแกรม และบทคัดย่อ

-แบบสรุปคะแนนประเมินคุณค่าของโครงการที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเสริมสุขภาพ 1ฉบับ -สรุปบทคัดย่อ 1 ฉบับ - รายงานฉบับสมบูรณ์ 1 ฉบับ